Touto-bono
Salvia sclarea
Lamiaceae Labiaceae
Àutri noum : Erbo-di-bons-ome-blanc, Sauvieto-de-prat, Erbo-di-plago.
Noms en français : Sauge sclarée, Toute bonne.
Descripcioun :La touto-bono, que trachis long de camin e de routo, es uno planto pulèu forto, ramificado, lanouso emé d'óudour. Li fueio (e li bratèio) soun larjo. Coumpara emé la sàuvi-d'Etioupìo que ié sèmblo un pau.
Usanço :La touto-bono, coume soun noum lou dis èi vertuouso contro mant un proublèmo. Ajudo à sougna e sarra li plago, èi bono pèr li mau de vèntre (digestioun e règlo), pèr limita li susour, lou coulesteròu e lou sucre dóu sang. Ajudo peréu pèr amoureja e proun enca. Li fueio e li flour podon èstre boutado dins lou manja pèr douna de goust (bevendo, sucrarié,counfituro, soupo...).
Port : Grando erbo
Taio : 50 à 150 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Salvia
Famiho : Lamiaceae
Famiho classico : Labiaceae
Coulour de la flour :
Bluio
Petalo : irreguliero
Ø (o loungour) flour : 15 à 30 mm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Liò : Camin
- Ermas
- Champ
- Colo
Estànci : Mesoumediterran à Coulinen
Couroulougi : Óurigino Pontico
Ref. sc. : Salvia sclarea L., 1753
Cese-fèr(-di-dóusso-negro)
Astragalus cicer
Fabaceae Leguminosae
Nom en français : Astragale pois-chiche.
Descripcioun :Aquéu cese-fèr que se recounèis à si dóusso negro èi bèn rare au nostre e s'atrovo d'aqui, d'eila. Es uno planto que mounto bèn e fai de grapo de flour jauno que lou pecou èi mai court que li fueio proche. Li fueio an de 8 à 15 parèu e fueioun.
Usanço :Soun noum latin (e francés) es de vèire emé la formo de la dóusso, acò vòu pas dire qu'èi bono à manja. S'avèn ges d'entresigne segur sus aquelo planto, fau saupre que d'ùni cese-fèr (gènre Astragalus e Oxytropis) soun empouisounant (dounon de proublèmo néuroulougi).
Port : Erbo
Taio : 10 à 80 cm
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Astragalus
Famiho : Fabaceae
Famiho classico : Leguminosae
Ordre : Fabales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 12 à 16 mm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 100 à 1700 m
Aparado : Noun
Mai à avoust
Liò : Óuriero de bos
- Galis
- Ribiero
Estànci : Mesoumediterran à Mountagnard
Couroulougi : Éurasiatico
Ref. sc. : Astragalus cicer L., 1753